دانلود,پاورپوینت بررسی روابط خارجی ایران در دوره زندیه,pptx

دانلود,پاورپوینت بررسی روابط خارجی ایران در دوره زندیه,pptx
 
بخشی از مطلب
 
روابط ایران و روسیه:
پس از آنكه در زمان نادرشاه افشار روسها مناطق مازندران و گیلان و دیگر نواحی شمالی ایران را تخلیه كردند به علت آشفتگی اوضاع داخلی روسیه پس از مرگ پتر كبیر تا روی كار آمدن كاترین دوم، برخورد نظامی‌شایان توجهی با ایران نداشتند و چیزی كه معلوم است این است كه در زمان زندیه هم ایرانیان با قدرت در برابر ات مرزی روسها ایستادگی می‌كردند.
در زمان كریم خان روابط ایران و روسیه بر اساس عهدنامة تجاری دوجانبه 1775 كه در زمان پتر كبیر منعقد شده بود استوار بود، از این زمان به بعد وقایع داخلی ایران موجب شد كه این كشور از دنیای خارج مجزا و روابط آن با دولت باختری قطع گردد. لیكن دولت روسیه پیوسته با ایران روابط ی داشت و هر بار كه هرج و مرج و انقلابات داخلی به این دولت فرصت می‌داد بی درنگ مرزهای شمالی ایران را مورد تحدید قرار می‌داد و هر بار، قسمت كوچكی از خاك این كشور را به بهانه ای مجزا كرد. از طرف دیگر دریای خزر زمینة مساعدی برای استقرار تجارت بین دو كشور فراهم كرده بود. بندر انزلی در ایران و هشتر خان در روسیه مهم ترین مراكز تجاری ایران و روسیه از راه دریای خزر بودند، این بنادر كه در منتهی الیه راههای كاروانی ایران و هند قرار گرفته بودند و با وجود اغتشاش و هرج ومرج داخلی ایران مركز فعالیت شدیدی گرید. جنگهای داخلی ایران در حقیقت انعكاس بسیار خفیف و بی اهمیتی در فعالیت تجاری این بنادر داشت. 
در این زمان همسایه شمالی ایران (روسیه)، بیشتر سرگرم رقابت با كشورهای اروپایی و نبرد با عثمانی بود. فرانسه كه با روسیه و اتریش درگیر بود می‌خواست ایران و عثمانی را به هم نزدیك و این دو كشور مسلمان را علیه روسیه به جنگ وادار سازد، از همین رو پرسیمون، كشیش كه دررأس هیأت ی لوئی پانزدهم در سال 1751 به ایران و عثمانی آمد تا این هدف را تحقیق بخشد در آشوب قدرت نمائیها بین كریم خان دو مدعی دیگر او در آغاز كار آنها و با اینكه موفق به مذاكراتی هم با علیمردان خان، یكی از سه مدعی كه در این زمان صدر اعظم ایران بود، شد ولی در نهایت نتیجه ای بدست نیاورد و احتمال می‌رود در آشوب های ایران به قتل رسیده باشد،‌اما از گزارشهای باقیمانده از پرسیمون نشان می‌دهد كه روسها پس از قتل نادرشاه از راه تجارت با قفقاز به تحكیم و توسعة نفوذ خود در ایالات این منطقه پرداخته بودند و به تعبیر پرسیمون با استفاده از جنگهای داخلی ایران موفق شده بودند تجارت خارجی ایران را به خود اختصاص دهند. در نبردی كه بین عثمانی و كریم خان بر سر مسأله بصره در گرفت روسها سفیری به دربار كریم خان فرستادند و پیشنهاد اتحاد علیه عثمانی دادند. این پیشنهاد در حالی بود كه روسها و عثمانیها نبردهای شدیدی را پشت سر گذاشته بودند و دولت عثمانی هر بار امتیازات تازه ای به روسها داده بود. شبه جزیره كریمه را متصرف شده و حاكمیت خوانین تا تار تحت الحمادیه عثمانی را پایان داده بود. كریم خان از این پیشنهاد استقبال كرد، اما اجل مهلت نداد كه آن را عملی سازد. 
در سال 1197 / 1783 فرمانده روس و ینوویچ، پس از مدتی تفحص در سواحل دریای خزر در بندر انزلی و شهرهای رشت، آمل، ساری و بار فروش با چند كشتی وارد سواحل ایران در نزدیكی اشرف شد. سفر وینوویچ به بهانه تجارت صورت گرفت، اما كشتیهای جهانبانی كه به نیابت عمومی‌خود ایالت مازندران را اداره می‌كرد، تقاضای قطعه ای زمین جهت احداث ساختمانی برای استحكامات نظامی‌نمود فعالیت های این هیأت در سواحل مازندران بنا بر خواسته آغامحمد خان قاجار و فرمان فتح علی خان جهانبانی و سرداری حاجی آقا عمرنلو خنثی گردید. 
در سال 1199 ق پوت كمین ژنرال روسی در اصفهان به حضور علی مراد خان زند رسید و تقاضای دولت روسیه را مبنی بر انحصار تجارت در گیلان و مازندران و اجازة احداث به یك باب ساختمان در شهر در بندرها به اطلاع خان زند رساند. علی مراد خان به علت جنگهای داخلی و آشفتگی اوضاع با این درخواست موافقت كرد در همین زمان دولت فرانسه نیز نماینده ای به نام فریردوسووبوف به منظور جلوگیری از گسترش تجارت روسها در ایران به دربار فرستاد و با علی مراد خان به مذاكره پرداخت. 
از روابط ایران و روسیه در زمان علی مراد خان اطلاع چندانی در دست نیست.
روابط ایران و هند
دولت كریم خان با هندوستان كه دارای موقعیت اقتصادی و بازرگانی خاصی در منطقه بود، روابط بسیار حسنه ی و تجاری داشت كه در تبادل سفرا و هیئتهای بین دو كشور نمود پیدا می‌كرد. در سال 14 سفیر رسمی‌حاكم دكن حیدر علی خان بهادر به شیراز آمد و به حضور كریم خان رسید. او هدایایی نیز با خود آورده بود و مدت2 ماه   در دربار مسكن گردید مولف لگش مراد در رابطه با ورود سفیر پادشاه هندوستان به شیراز و هدایایی كه وی به نشانه روابط دوستانه كهن خود به همراه آورد چنین 
می‌نوسید: در اواخر سال 14، ایلچی عظیم الشأن كه صاحب دستگاه فراوان بود با نامة عنبرین مشامه و مكتوب دوستی ختامه و تنسوقات و هدایای لایقه از جمله دو زنجیر فیل قوی پیكر منظر بعضی مرصع آلات قبل شمامه عنبرین و ممیزه اشیاء نفسیه و .از جانب حیدر نایی پادشاه والاجاه ملك دكن در شیراز به درگاه دارای زمین و فرمانفرمای زمین آمد.  »
 كریم خان وقتی خبر ورود ایلچی را به دو فرسخی شیراز شنید، دستور داد عده ای از بزرگان امرای دولت وی با دسته ای از مطربان و نغمه سرایان به استقبال او رفته و وی را با كمال احترام داخل شهر كنند وی را در ارگ به حضور پذیرفت و بر جمیع امرای ایران در صدر مجلس خود جای داد.
سفیر هند نامه ای به كریم خان تقدیم كرد و پس از دو ماه توقف در شیراز وكیل اذن مراجعت خواست اما هیچ گونه اشاره ای به محتوای نامه پادشاه نكرد و جواب نامه ای كه كریم خان به سفیر میرزا سلیم خراسانی فرزند مولانا علی اكبر ملاباشی زمان نادرشاه داد تا آن را به وی تسلیم نماید نمی كند، شش سال بعد پادشاه دكن در سال 1190 هنگامیكه كریم خان موفق به فتح بصره شده بود، نماینده ای به نام محب علی خان ایرانی الاصل از اعاظم هندوستان كه ایلچی سابق سابقه و تشخص بیشتری داشت، با هدایای نظیر قماشهای نفیس. به شیراز فرستاد، كریم خان به سبك سابق دستور داد در دو فرسخی شهر از او استقبال شود و سپس او را به حضور پذیرفت محب علی خان نامه پادشاه هندوستان را به كریم خان تقدیم كرد و پس از دو ماه توقف در شیراز با پاسخ نامه  وكیل به دكن بازگشت، كریم خان این بار سفیری را به دكن فرستاد. 
متأسفانه منابع زندیه در مورد انگیزة این دو سفارت هند سخنی نگفته اند ولی بسیار بعید است كه هدف از این مأموریتها صرفاً تعارفات معمول ی و احترامات و تجدید عهد دوستی دو طرف باشد.محتمل ترین اقدام این سفرا را باید تلاش در راه پایان بخشیدن به جنگ میان ایران و عمان به شمار آورد، ادامة این جنگ از نظر روابط بازرگانی كه وی با هر دو طرف داشت به زیانش بود و بحران در این لحظات با لشكر كشی امام مسقط برای درهم كشیدن محاصرة بصره به اوج خودش رسیده بود.
طبق گزارشهای گروگانیهای گمپانی هند شرقی به نامهای بیومنت وگرین، كه در بندر ریگ اسید و به شیراز منتقل شدند، حیدر علی خان به كریم خان پیشنهاد كمك دریای و برقراری پیوندها و ازدواج را نپذیرفت ولی قول داد كه در بندر عباس پایگاهی بازرگانی به آنان واگذار كند. 
سفیر هند در سال 18 به ایران آمد یعنی درست زمانی كه لشكر كشی زكی خان برای حمله به عمان صورت گرفت. این عملیات نظامی‌ بدلیل اسارت او در جزیرة هرمز به دست شیخ عبدالله بنی معین ناكام ماند. سال بعد ناوگان دریایی امام مسقط برای نجات بصره از محاصره سپاه زند وارد جنگ شد، و این موید این مطلب است كه این سفرها كه در رابطه با جلوگیری از اقدامات كریم خان علیه عمان بود، بی نتیجه بوده  است، چون عمانیها پس از تحمل شكست و خسارتی سنگین بدون هیچ نتیجه ای  از برابر سپاه زند عقب نشستند.
در هر حال محتوای نامه های دو طرف هر چه باشد، تغییری در روابط دوستانه بین كریم خان و پادشاه دكن ایجاد نكرد. چون از دیر باز هندوستان به عنوان ملجأ و پناهگاهی تبدیل شده بود برای كسانی كه نمی‌توانستند فشارهای دورة نادری را تحمل كنند.
آرامش دورة كریم خان برای این افراد كه از علمای دینی و سفرا و ادبای برجسته جامعه بودند، زمینة مناسبی فراهم كرد تا آنان را مجدداً به ایران بازگرداند.
كارستن نیبور می‌نویسید: تجارت هندوستان با ایران از طریق بیست نفر هند كه در شیراز از سكونت داشتند، صورت می‌گرفت، وی اضافه می‌كند كریم خان دستور داد برای تشویق این بازرگانان هندی و ترغیب آنان به اقامت در شیراز از كاروانسرایی ساخته شود و در اختیار آنان قرار گیرد. »
این تجار پارچه های لطیف هندی و شكرلاهور و ادویة چینی و مخصوصاً ظروف چینی ساخت روسیه و پارچه های پنبه ای و را به ایران وارد و در مقابل شراب شیراز، مس، گوگرد و سایر موارد مصرفی را به هندوستان منتقل می‌كردند