دانلود,پاورپوینت بررسی هویت در کالبد شهری ,pptx

دانلود,پاورپوینت بررسی  هویت در کالبد شهری ,pptx
 
 
بخشی از مطلب
 
معیارهای شناخت و ارزیابی هویت کالبدی شهرها
     هویت کالبدی به معنای صفات و خصوصیاتی است که جسم شهر را از غیر متمایز کرده و شباهتش را با خودی آشکار می کند . این صفات باید به گونه ای باشد که جسم شهر ، در عین حفظ تداوم زمانی ، در حال تحول و تکامل نیز باشد و نهایتاً به پیدایش یک کل منجر شود . هویت کالبدی از نظر مفهومی با اصطلاحات "شخصیت " و " حس مکان"مترادف است . معیارهای ارزیابی هویت کالبدی به قرار زیرند : 
 ١ . تمایز / تشابه ، به معنای تمایز از غیر و تشابه به خودی 
٢ . تداوم / تحول ، به معنای پیوند با گذشته و عدم انقطاع ( تداوم معنی و ارزش های خودی ) در عین نوآوری و خلاقیت با توجه به شرایط زمانه ( خود ماندن ولی همان نماندن ) 
٣ . وحدت / کثرت ، به معنای پیوند میان اجزای متفاوت ، ناهمگون و حتی متضاد ، به گونه ای که در کنار هم یک کل را به وجود بیاورند . نظریه های زمینه گرایی و منطقه گرایی پایه نظری تفسیر و تشریح معیارهای فوق در حوزه های معماری و طراحی شهری هستند . 
 
در جهان امروز ، تلاش برای حفظ هویت ، یکی از منازعات اصلی ملتهاست . معماری و طراحی شهری نیز از این امر مستثنی نیستند . تجربه مکان ، خاطرات و وابستگی های آن ، امروزه ، امری دست نیافتنی محسوب می شود . زندگی شهری جدید ، انسان ها را کوچ نشین کرده است : اجداد بشر ، قرن ها در یک منزلگاه ماوا داشتند ، اما انسان های امروز ، بسیار پر تحرک هستند . تحولات زندگی امروز این پرسش را در ذهن مطرح می سازد که آیا هنوز هم مکان اهمیت دارد ؟ آیا با وجود شبکه های ارتباط از راه دور ، همچنان محتاج پیوندهای مکانی هستیم ؟ نمی توان این پیشرفت ها و تاثیرات آن را نادیده گرفت ، اما انسان تا زمانی که ماهیت خود را از دست نداده باشد ، به خاطره ، احساس ، خانه و وطن تعلق و نیاز خواهد داشت و خاطره در "لامکان "شکل نخواهد گرفت.
لذا ، آنچه مکان را متفاوت کرده و به آن معنی خودی می دهد ، همچنان اهمیت دارد و این ، معنای هویت کالبدی است : تمایز ناشی از شکل شهر که در هر شهر متفاوت و منحصر به فرد است . اما ، چگونه می توان هویت کالبدی را سنجید و پیشنهاداتی برای حفظ و ارتقا آن ارایه داد ؟ به منظور پاسخ به این پرسش ، ابتدا باید معیارهایی برای سنجش آنچه که هویت کالبدی مطلوب نامیده می شود ، تدوین گردد . هدف از مقاله حاضر ،  تدوین این معیارهاست . بدین منظور ، در حوزه ادبیات عام و خاص ، ابعاد معنایی هویت کالبدی مطالعه شده و پس از تدوین معیارهای مورد نظر ، کیفیت ها و نظریه هایی – در حوزه معماری و طراحی شهری – که این معیارها را تدقیق کرده و مفاهیم کاربردی آنها را نشان می دهند ، بررسی خواهند شد . 
نگرشی به مفهوم هویت 
هویت ، مقوله ای هنجاری و ارزشی است که بحث در مورد آن مستم ارزش گذاری و موضع گیری هنجاری است . در بسیاری از متون تخصصی و پژوهش ها ، مطالعه هویت در محیط مصنوع با توجه به نظریه های ادراک محیط و علوم رفتاری انجام شده است . در این پژوهش ها ،هویت به معنای احساس تعلق و اینهمانی با محیط در نظر گرفته شده و معیارهایی چون احساس امنیت ، خاطره انگیزی ، حس تعلق و وابستگی به منظور ارزیابی هویت تدوین شده و به کار رفته اند ( دانشپور ١٣٧٩٠ ) . ارزیابی این گونه معیارها اغلب از طریق مصاحبه با مردم و بررسی نظرات آنها انجام گرفته و در مرحله نهایی توسط پژوهشگر تحلیل شده و تبدیل به برخی مفاهیم طراحی شده اند . کتاب "سیمای شهر " لینچ ، مشهورترین نمونه این مطالعات است که بر مبنای اصول روانشناسی کشتالت انجام شده است . مفاهیم خوانایی و معنی که لینچ به آنها اشاره کرده است ناشی از شکل گیری تصویر محیط مصنوع در ذهن مردم و نحوه ادراک محیط توسط آنان است . او خوانایی را چنین تعریف می کند " غرض ما از خوانایی این است که به آسانی اجزای شهری را بتوان شناخت و بتوان آنها را در ذهن ، در قالبی به هم پیوسته به یکدیگر ارتباط داد " ( لینچ ١٢٠١٣٧٤٠ ) . به عبارت دیگر ، خوانایی ناشی از شکل گیری تصویر واضح محیط در ذهن ناظر است . او در تعریف " معنی " به عنوان یکی از محورهای پنج گانه ارزیابی یک "شهر خوب " نیز رویکرد مشابهی اتخاذ می کند . طبق تعریف : " معنی یعنی اینکه شهر تا چه اندازه آن ساختار ذهنی با ارزش ها و مفاهیم جامعه در ارتباط است . یعنی انطباق محیط با توانایی های احساسی و ذهنی و ساختارهای فرهنگی " (١٣٧٦،١٥٢). در این تعریف ، علاوه بر معیارهای سنجش خوانایی  (تجسم و شناسایی شهر در اذهان ساکنان ) انطباق تصویر ذهنی مذکور با ارزش ها و مفاهیم جامعه – یا خودی بودن – نیز مورد نظر است . 
 
در این رویکرد ، اگر چه احساس و ادراک انسانها از محیط ملاک عمل قرار می گیرد . اما نقش پژوهشگر به عنوانعامل جهت دهنده و تحلیل کننده اطلاعات ، بسیار اهمیت دارد و معمولا نتایج این نوع مطالعه ، بدون وجود پیش فرضهای ذهنی و نظریات روان شناسی قابل جمع بندی و تحلیل نمی باشد . از سوی دیگر ، حس انسان نسبت به محیط ، با توجه به زمینه های مختلف روحی و روانی و تجارب قبلی او بسیار متغیر بوده و حتی در طول عمر یک فرد نیز متفاوت است . جان لنک نقش و اهمیت علوم رفتاری را چنین نقد و تحلیل می کند : " اگر چه علوم رفتاری به وضوح به شکل گیری موضع هنجاری و شفاف ساختن مواضع ارزشی موجود کمک می کند ، ولی طبق تعریف نمی توانند تعیین کننده اهداف طراحی باشند . علوم رفتاری به شناخت وضع موجود ، فهم تمایلات جامعه و پیش بینی بهتر نتایج طراحی کمک می کنند . پیشنهادهای علوم رفتاری در این زمینه علمی نبوده و نمی تواند باشد . تا زمانی که طراحان چنین انتظاری را دارند استفاده از روشهای علوم رفتاری سودمند نخواهد بود " (لنگ، ١٣٨١) . 
روش دیگری که در مطالعه هویت محیط مصنوع به کار می رود ، روشی صرفا کالبدی و مبتنی بر مشاهدات پژوهشگر است . از آنجا که این رویکرد ،هویت به مفهوم نوعی حس و درک انسانی مطرح نیست ، می توان از مفهوم "هویت کالبدی " به جای هویت استفاده کرد . این واژه ترکیبی به طور کلی به معنای تفاوت و تمایز کالبدی محیط مصنوع است . این رویکرد سابقه تاریخی طولانی داشته و نمونه بارز آن را می توان در سفرنامه های سیاحان و مورخان مشاهده کرد . بسیاری از مطالعات تاریخی انجام شده در مورد شهرهای قدیمی ، مبتنی بر این روش است . بدین ترتیب ، خصوصیات کالبدی شهر مبنی مطالعه قرار گرفته و به عنوان تبلور ملموس تفکرات و دیدگاههای ساکنین آن بررسی می شود . تفاوت این رویکرد با مورد قبلی با یک مثال قابل درک می شود : قرار است هویت شهر و نیز با اصفهان مقایسه شود . اگر در این زمینه از رویکرد علوم رفتاری استفاده شود باید حس تعلق ساکنین و ارتباط و اینهمانی آنها با محیط زندگی شان مطالعه و ارزیابی شود که ممکن است در هر دو مورد نتیجه مشابهی بدست آید . اما مطالعه هویت کالبدی آن دو مستم بررسی خصوصیات متمایز کننده شکل شهر و بستر طبیعی آن دو است که وما متفاوت است . 
 
این رویکرد به مفهوم هویت ، در اصطلاحات "حس مکان " و " شخصیت " شهر بیان شده است . حس مکان واژه بحث انگیزی است که در ادبیات معماری و طراحی شهری زیاد به کار می رود و با مفاهیمی چون معنای مکان و هویت مکان مترادف تلقی شده است (193-179،Arefi 1999 ) . طبق تعریف :" اصطلاح حس مکان ، ترجمه مدرن عبارت لاتین روح محافظ مکان است . از نظر تاریخی این اصطلاح به یک مکان فیزیکی اشاره ندارد . روح مکان یا منحصر به فرد بودن منظر یا فضا با حضور یا حفاظت یک موجود ماوراء طبیعی تعریف می شود . ساکنان و بازدید کنندگان از آن مکان از حضور این موجود آگاه بوده اند و برای آن احترام قائل بودند و به طور منظم آن را تکریم می کرده اند " . 
" در قرن هجدهم هنگامی که جامعه ایده موجودات ماوراء طبیعی را مورد تردید قرار داد ، آن عبارت لاتین به معنای ذات یک مکان یا تاثیرات آن در نظر گرفته شد . این اصطلاح حتی بیشتر نیز تحول یافت . امروزه ، حس مکان بیانگر حال و هوای یک مکان است ". به عبارت دیگر ، این واژه در ادبیات کهن ، مفهوم شهودی ، ادراکی و ذهنی داشته ، اما به تدریج با از میان رفتن یا کمرنگ شدن افسانه ها و تبدیل مکان به کالا ، مفهومی ملموس و کالبدی یافته است.